ĐỨC THÁNH CHA LEO THAY ĐỔI LÃNH ĐẠO HỌC VIỆN GIOAN PHAOLÔ II SAU NHỮNG TRANH CÃI VỀ ĐƯỜNG HƯỚNG THẦN HỌC
Vatican 19/5/2025 — Ngày thứ Hai, Phòng báo chí Tòa thánh thông báo, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã bổ nhiệm Hồng y Baldassare Reina làm Đại Chưởng ấn mới của Học viện Thần học Giáo hoàng Gioan Phaolô II về Hôn nhân và Gia đình, chấm dứt nhiệm kỳ gây tranh cãi kéo dài gần một thập kỷ dưới quyền Tổng Giám mục Vincenzo Paglia.
Việc bổ nhiệm này được xem như một bước điều chỉnh đáng kể trong chiến lược thần học và cơ cấu quản trị của học viện, vốn từ lâu được coi là một trong những trụ cột trí thức của Giáo hội Công giáo trong lĩnh vực gia đình, tính dục và đạo đức sinh học.
Hồng y Reina, hiện đang giữ vai trò Tổng đại diện giáo phận Rôma và Đại Chưởng ấn Đại học Giáo hoàng Laterano, sẽ kế nhiệm Tổng giám mục Paglia trong một thời điểm nhiều xáo trộn. Với quyết định này, Vatican khôi phục thông lệ gắn kết vai trò Đại Chưởng ấn của viện với Giám quản Rôma — giáo phận nơi học viện được thành lập và hoạt động — nhằm củng cố tính liên tục về thể chế và thần học.
SỰ TRỞ LẠI CỦA MỘT ĐỊNH HƯỚNG TRUYỀN THỐNG
Học viện Gioan Phaolô II được thánh giáo hoàng sáng lập như một trung tâm bảo vệ và đào sâu giáo huấn Công giáo về gia đình trong tinh thần trung thành với Tin Mừng. Tuy nhiên, kể từ khi Tổng Giám mục Paglia được bổ nhiệm vào năm 2016 — một ngoại lệ so với các quy tắc bổ nhiệm thông thường — học viện đã trải qua hàng loạt cải tổ mà nhiều nhà quan sát cho rằng làm xói mòn căn tính thần học truyền thống của nó.
Trong nhiệm kỳ của mình, TGM Paglia đã sa thải nhiều giảng viên kỳ cựu, giới thiệu khái niệm “thần học mục vụ mới” và đưa ra các phát biểu công khai gây tranh cãi về những vấn đề như trợ tử và ý thức hệ giới tính. Những động thái này đã vấp phải sự chỉ trích rộng rãi từ giới học thuật và hàng giáo phẩm vì bị cho là thiếu rõ ràng về mặt tín lý.
Phát biểu tại liên hoan báo chí Perugia năm 2023, Tổng Giám mục Paglia cho biết: “Cá nhân tôi sẽ không thực hành trợ tử, nhưng tôi hiểu rằng hòa giải pháp lý có thể tạo thành lợi ích chung lớn nhất có thể đạt được một cách cụ thể trong các điều kiện mà chúng ta đang thấy.”
Hai cuốn sách gây tranh cãi, dường như né tránh giáo huấn Công Giáo về các vấn đề sự sống, đã được học viện xuất bản dưới thời TGM Paglia. Nhà viết tiểu sử giáo hoàng nổi tiếng George Weigel cho biết học viện đang đi ngược “ý định của vị thánh và học giả đã thành lập nó”.
Dù việc bổ nhiệm Hồng y Reina không đi kèm với thay đổi chính thức trong quy chế năm 2019 — vốn cho phép Đức Giáo hoàng can thiệp trực tiếp vào việc bổ nhiệm lãnh đạo viện — nó được hiểu là một nỗ lực tái định vị sứ mệnh ban đầu của học viện và giảm thiểu những căng thẳng nội bộ vốn âm ỉ trong suốt nhiều năm qua.
VAI TRÒ TRỌNG YẾU CỦA ĐẠI CHƯỞNG ẤN
Theo quy chế hiện hành, Đại Chưởng ấn không chỉ là một chức danh mang tính nghi thức. Ngài đóng vai trò giám sát toàn diện về mặt học thuật, tín lý và hành chính: từ việc bổ nhiệm giảng viên, phê duyệt bằng danh dự đến triệu tập cơ quan tư vấn cao nhất của học viện. Trên thực tế, Đại Chưởng ấn là người bảo đảm cho sự hiệp thông của viện với huấn quyền, đồng thời dẫn dắt nó đối mặt với những thách thức trí thức và mục vụ hiện đại.
Với vai trò song song tại đại học Lateran, Hồng y Reina được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ hơn giữa học viện Gioan Phaolô II và các thiết chế giáo dục trung ương của Giáo hội tại Rôma, củng cố không chỉ về mặt tổ chức mà cả về định hướng thần học.
TƯƠNG LAI DƯỚI SỰ LÃNH ĐẠO MỚI
Dù Đức Ông Philippe Bordeyne hiện vẫn giữ chức Chủ tịch học viện, giới quan sát đặt câu hỏi liệu những điều chỉnh nhân sự sâu hơn có thể xảy ra trong thời gian tới, đặc biệt khi viện bắt đầu giai đoạn tái cấu trúc theo đường hướng được xem là “truyền thống hơn.”
Nhiều người đã hoan nghênh quyết định của Đức Giáo hoàng Leo XIV như một bước đi cần thiết để hàn gắn các chia rẽ thần học và khôi phục uy tín học thuật của học viện. Sự trở lại của một giọng điệu thần học gắn bó chặt chẽ hơn với giáo huấn chính thống đang được kỳ vọng sẽ đưa học viện Gioan Phaolô II về lại vị trí trung tâm trong đời sống trí thức Công giáo toàn cầu — như dưới thời những học giả như Đức ông Pierangelo Sequeri, người từng được kính trọng vì sự sắc sảo trí tuệ và lòng trung thành với truyền thống Giáo hội.
Đức giáo Hoàng Leo vừa bắt đầu thực hiện các bổ nhiệm sau thánh lễ khai mạc sứ vụ ngày 18/5, và dự kiến sẽ có thêm nhiều bổ nhiệm trong những ngày tới.
Cha Avelino Chicoma Bundo Chico, SJ, đã được bổ nhiệm làm trưởng văn phòng tại bộ Phát triển Con người Toàn diện, và Hồng y François Xavier Bustillo, giáo phận Ajaccio, đã được chỉ định làm đặc phái viên Đức giáo hoàng tại lễ kỷ niệm 350 năm các cuộc hiện ra với thánh Margaret Mary Alacoque ở Paray-le-Monial, Pháp, vào ngày 27 tháng 6 năm 2025.
John Pham theo Zenit, Catholic Herald
