HƯỚNG NHÌN KHI HÁT KINH CẦU CÁC THÁNH
WHĐ (24/7/2025) – Trong các thánh lễ có nghi thức riêng như lễ truyền chức, lễ tuyên khấn trọn đời, hoặc lễ cung hiến thánh đường/bàn thờ, đang khi hát Kinh Cầu Các Thánh, cộng đoàn và cách riêng là các tư tế có thể lúng túng để chọn hướng về đâu mà thường là hướng về nhà tạm, vậy thực hành này có chuẩn xác không?I/ LUẬT PHỤNG VỤ
Hướng dẫn của Hội Thánh trong các bản văn nghi thức như sau: Nghi thức Khấn trọn [cho dòng nam] ghi: “Chủ tế quỳ gối trước ghế ngồi của ngài, còn các khấn sinh thì hoặc phủ phục hay quỳ gối theo tục lệ địa phương hay hội dòng; các người khác thì quỳ gối…”;[1] Nghi thức Khấn trọn [cho dòng nữ] ghi: “Chủ tế, các người giúp lễ, các khấn sinh và giáo dân quỳ gối xuống. Nhưng nơi nào có tục lệ cho khấn sinh phủ phục thì cũng có thể giữ tục lệ đó.”[2] Nghi thức Truyền chức nói đơn giản: “Tiến chức phủ phục, ca đoàn hát Kinh Cầu Các Thánh và cộng đoàn hát câu đáp. Vào các Chúa nhật và trong mùa Phục sinh, cộng đoàn đứng, trong những ngày khác thì quỳ…”.[3]. Tương tự, Nghi thức Cung hiến Thánh đường/Bàn thờ cũng chỉ nói: “Ca đoàn hát Kinh cầu. Nếu là Chúa nhật hay trong mùa Phục sinh, cộng đoàn đứng, vào những ngày khác thì quì, trong trường hợp này, thầy phó tế bảo mọi người “Chúng ta hãy quỳ xuống” [4]
Như vậy, qua các bản văn nghi thức trên đây, Hội Thánh không có ý xác định tỏ tường cộng đoàn cùng hướng về đâu bởi lẽ sau Công đồng Vaticanô II, dù chưa bao giờ lãng quên truyền thống tư tế cử hành quay mặt theo cùng một hướng với cộng đoàn (versus orientem /ad orientem = quay về hướng đông), đặc biệt là trong phần Phụng vụ Thánh Thể, nhưng nay Hội Thánh lại đề nghị tư tế cử hành thánh lễ có thể đối diện với dân chúng (versus populum) [x. Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma 2002 [QCSL], số 299] nhằm nhấn mạnh chiều kích “bữa tiệc” của bí tích Thánh Thể, gia tăng sự hiệp thông và tính cộng đồng hầu giúp các tín hữu tham dự cách ý thức, tích cực và trọn vẹn” vào cử hành phụng vụ (Hiến chế về Phụng vụ Thánh [PV], số 14).[5] Cho dù hướng về đâu thì điều cốt yếu vẫn là Hội Thánh cầu nguyện luôn hướng/nhìn về Chúa là trung tâm, là Đấng hiện diện khắp nơi, vượt lên mọi thần linh, ôm lấy cả vũ trụ và thân thiết với chúng ta hơn chính chúng ta.[6] Cách riêng trong cử hành thánh lễ, Chúa Kitô, Đấng Trung Gian của Thiên Chúa, hiện diện qua những hình thái khác nhau: [1] Một là trong con người của thừa tác viên; [2] Hai là trong Thánh Thể; [3] Ba là trong lời của Người được công bố; [4] Bốn là trong cộng đoàn cầu nguyện như chính Người đã hứa: “Ðâu có hai, ba người nhân danh Thầy mà họp lại, Thầy sẽ ở giữa họ” (Mt 18,20) [x. PV 7]. Do đó, theo đúng luật chữ đỏ trên đây, chúng ta thực hành như sau:
1/ Trong nghi thức cung hiến nhà thờ, Đức giám mục chủ tế, tư tế và dân chúng có thể ở yên tại chỗ, chỉ đơn giản là quỳ hoặc đứng phù hợp với ngày lễ/mùa phụng vụ/hoàn cảnh của mình mà tham gia vào Kinh Cầu Các Thánh bởi vào thời điểm này nhà thờ/bàn thờ chưa được cung hiến, đồng nghĩa với thánh giá chưa được chúc lành và nhà tạm còn đang trống không.[7]
2/ Trong nghi thức cung hiến bàn thờ cũng vậy, tư tế và dân chúng hát Kinh Cầu Các Thánh trong tư thế quỳ hoặc đứng ngay tại chỗ của mình phù hợp với ngày lễ/mùa phụng vụ/hoàn cảnh. Riêng Đức giám mục chủ tế, ngài có thể chọn thực hành tiến ra quỳ/đứng trước bàn thờ và hướng về thánh giá như “hướng Đông nội tại” để tham dự vào Kinh Cầu Các Thánh vì hướng Đông được nối kết với dấu chỉ thánh giá.[8] Tuy nhiên, thực hành này hơi phức tạp ở chỗ: một là, cần thời gian để vị chủ tế và các thừa tác viên khác di chuyển ra trước bàn thờ; hai là, thánh giá phải ở trục trung tâm và phải ở tầm thấp; ba là, có thể kéo theo các vị đồng tế cũng phải hướng về thánh giá. Bởi thế, đơn giản hơn và theo đúng bản văn nghi thức, Đức giám mục chủ tế cũng có thể quỳ/đứng ngay tại tòa/ghế chủ tọa của mình [như ở phần nghi thức đầu lễ] đang khi cộng đoàn hát Kinh Cầu Các Thánh mà không nhất thiết phải di chuyển ra trước bàn thờ vì lúc này bàn thờ chưa được cung hiến.[9]
3/ Trong nghi lễ truyền chức và khấn dòng, tư tế và dân chúng có thể thực hành như trên, riêng vị chủ tế thì có thể quỳ/đứng trước bàn thờ tại ghế của mình và đối diện với dân chúng, rồi tham dự vào phần hát Kinh Cầu Các Thánh như tham dự vào một số phần khác của thánh lễ (kinh Thương xót, kinh Vinh danh, Tung hô tưởng niệm, …).
II/ TÌM MỘT GIẢI PHÁP TỐT NHẤT
Tuy vậy, trong thực tế ở nhiều nơi và cả ở Việt Nam, vì theo nghi thức, ghế dành cho vị chủ tọa [khi cử hành nghi lễ truyền chức và khấn dòng] được mang ra đặt ngay trước bàn thờ nên người ta không quen và không dễ tiếp nhận hình ảnh vị chủ tế quỳ/đứng tại ghế của ngài theo hướng đối diện với dân chúng [như vừa nói trên: I/ 3/] mà cũng có nghĩa là quay lưng lại với bàn thờ đang khi cộng đoàn hát Kinh Cầu Các Thánh. Lý do là vì truyền thống của Hội Thánh và tâm tính của Kitô hữu muốn quy chiếu phụng vụ vào Thiên Chúa thay vì vào con người. Do đó, cùng với vị chủ tế, cả cộng đoàn và cách riêng là các vị đồng tế thường chọn lựa c…
giaophanbaria.org
Hướng nhìn khi hát Kinh Cầu Các Thánh
HƯỚNG NHÌN KHI HÁT KINH CẦU CÁC THÁNH WHĐ (24/7/2025) – Trong các thánh lễ có nghi thức riêng như lễ truyền chức, lễ tuyên khấn trọn đời, hoặc lễ cung hiến thánh đường/bàn thờ, đang khi hát Kinh Cầu … Continue reading
